Etxebizitzaren Euskal Behatokiak (EEB) 2012ko bizi-baldintzei buruzko inkestaren adierazle nagusiak argitaratu zituen duela egun batzuk.
EAEn etxebizitza jabetzan duten familiak % 87,5 dira egun, inkesta horren arabera. Ehunekorik handiena du gainerako autonomia-erkidegoekin alderatuta.
Alokairua, aitzitik, txikiagoa da Euskadin Estatuan baino (% 9,3 – % 14,5). Ehuneko hori gure inguruko gainerako herrialdeekin alderatzen badugu (alokairua % 33 da haietan), Euskadi oraindik oso urruti dago Europatik alokairu-erregimenaren garrantziari dagokionez.
Historikoki, iragan mendeko erdialdetik, jabetza nagusitu egin da higiezinen merkatuan. Kontsumo-ondasuna izateaz gain, inbertsioa ere izan da, bai eta, nola ez, espekulaziorako ondasun bat ere.
Hiru milioi etxe huts daude higiezinen burbuila, 2007an, lehertu zenean hasitako krisi ekonomiko handiaren ondorioz.
INEren 2011ko erroldaren datuen arabera, Estatuko etxebizitza hutsak 3,44 milioi dira (25,2 milioi daude osotara); hau da, guztien % 14.
Etxebizitzaren Euskal Behatokiak 2013ko Etxebizitza Hutsei buruzko Inkesta aurten argitaratu zain, autonomia-erkidego guztien etxebizitza hutsen ehuneko txikiena du Euskadik (% 8) Estatistikako Institutu Nazionalaren 2011ko erroldan. Hamahiru mila gutxiago daude 2001etik, baina gehiegi dira oraindik, are gehiago etxebizitza hutsen fenomenoa sendotzen den aldi berean gizartean etxebizitza eskuratu ezin dutenak gero eta gehiago direnean.
Gero eta herritar gehiagok uste dute ez dela sozialki onargarria etxebizitza hutsari eustea; horrelakoek etxebizitza gainerako oinarrizko eskubideak eta bizitza duina lortu aurretiko baldintzatzat jotzen dute.
Gizarte-dinamika horren ondorioz, Estatuko herri-administrazioek hainbat ekintzak abiarazi dituzte etxebizitza hutsak etxebizitza-merkatuan sar daitezen laguntzeko.
Etxebizitza hutsa merkatuan agerrarazteko arazo nagusia hauxe da, hain zuzen:
«etxebizitza hutsa» dela zer jotzen dugun, bizilagunik gabe zenbat denbora egon behar duen, bigarren etxebizitzaren tratamendua…
Hala ere, hainbat formula egon dira, daude eta egongo dira:
- Ondasun Higiezinen gaineko zerga handitzea.
- Erabili gabe borondatez egotea zigortzea.
- Desjabetzeko aukera.
- Merkaturatzeko laguntza publikoak ematea.
- Jabea segurtasun juridikorik ezen aurrean babestea.
- Eta abar.
Horiek horrela, eztabaida handia dago. Zigortu eta behartu behar al ditu administrazioak etxebizitza hutsak alokatu nahi ez dituzten jabeak? Sozialki onargarria al da prezio mugatuan laga ditzaten?
Eusko Jaurlaritzari dagokionez, alokairuari garatzea eragozten dioten «oztopoak kentzen» aritu da batez ere.
Eusko Jaurlaritzaren etxebizitza hutsen mobilizaziorako programen bidez (Bizigune eta ASAP), gaur arte 5.300 etxebizitza huts baino gehiago merkaturatu dira babestutako errentetan.
Era horretako higiezinak merkatuan sartzeko estrategiak modu eztabaidagarriagoan garatzen dira beste zenbait esparrutan.
Izan ere, etxebizitza hutsa hiriko, ekonomiako, gizarteko eta ingurumeneko patologiatzat hartzen da EBko herrialde askotan. Eta axioma horretatik abiatuta, jabetzarako eskubidea interes orokorraren arabera egokitzen da.
Informazio gehiago:
http://economia.elpais.com/economia/2014/01/16/vivienda/1389882926_455287.html
http://www.ine.es/prensa/np775.pdf
